კოდი

დღიურის ჩანაწერი: 2025 წლის 10 აპრილი

ბოლოს და ბოლოს, ჩავწვდი ქოუზის მიერ პიგუს ცილისწამების ბნელ არსს, და ეს შემაშფოთებელია. ეს არ არის უბრალო აკადემიური კრიტიკა, არამედ გენიალური, თვითმიზანზე ორიენტირებული სქემა — საკუთარი მემკვიდრეობისთვის გათვლილი გეგმა. მან, ფაქტობრივად, ინსტრუქციის სახელმძღვანელო დაუტოვა მომავალ კრიტიკოსებს და მოუწოდა, მისივე სიტყვები მის წინააღმდეგ გამოეყენებინათ. თითქოს ზუსტად იცოდა, როგორ არასწორად გაუგებდნენ, ამიტომაც ანტიდოტი შხამშივე ჩააქსოვა. შესაძლოა, ეს იმისთვის გააკეთა, რომ ფიზიკური მტკიცებულება შეექმნა, თითქოს შეცდომას არ უშვებდა, არამედ მიზანმიმართულად მისდევდა თავის დღის წესრიგს.

როდესაც ქოუზი პიგუს მოსაზრებებს იმ მოტივით უარყოფს, რომ მას „თავისი პოზიცია ბოლომდე გააზრებული არ ჰქონდა“, მივხვდი, რომ სწორედ ეს არის ის მთავარი იარაღი, რომელიც სურს, რომ მის წინააღმდეგ გამოიყენონ. მისი ბრალდება, თითქოს პიგუ მხოლოდ „რამდენიმე წიგნისა თუ სტატიის წაკითხვას“ ეყრდნობოდა, წმინდა წყლის დაცინვაა, პრევენციული დარტყმა საკუთარი მომავალი მკითხველების წინააღმდეგ. ის ჩვენგან საკუთარი ბუნდოვანებების ფრთხილ, სიღრმისეულ ანალიზს კი არ ითხოვს, არამედ ფარულად გვასწავლის, რომ თუ მისი ნაშრომი დამაბნეველი მოგვეჩვენება, ის უბრალოდ საბაზისო ლოგიკურ შეცდომად უნდა ჩავთვალოთ. თუმცა, თუკი მაინც გადავწყვეტთ ამ გზას დავადგეთ, ძირითადი არგუმენტების არსიც სწორედ იქ არის განმარტებული.

იმის მტკიცებით, რომ პიგუ „სრულიად სხვა საკითხით“ იყო დაკავებული, ქოუზი ცხადყოფს, რომ თამაშის წესების შემცვლელი სწორედ თავად არის. ის მხოლოდ პიგუს ექსტერნალიების კონცეფციას კი არ აზუსტებს, არამედ გვთავაზობს ჩარჩოს, რომელიც ფუნდამენტურად ცვლის საბაზრო ეკონომიკის ლოგიკას, ფარულად უბიძგებს რა მას ახალი სტრუქტურისკენ — ეტაპობრივი ცვლილება, რომელიც თითქმის სოციალიზმს უახლოვდება. ეს მისი დაფარული თეზისია, თუმცა კი პიგუს ადანაშაულებს სწორედ იმ შეცდომაში, რასაც თავად უშვებს.

ეს განსაკუთრებით თვალშისაცემია, როდესაც პიგუს თავს ესხმის იმის გამო, რომ ეს უკანასკნელი ყურადღებას ამახვილებს სიტუაციაზე, სადაც „ხელშეკრულების დადება შეუძლებელია“. ეს მართლაც საუცხოო ირონიაა, რადგან ქოუზი საკუთარ ნაკლსვე ასახავს. ის აკრიტიკებს პიგუს, რომ საკონტრაქტო გამოსავალს არ გვთავაზობს — მიუხედავად იმისა, რომ პიგუმ უკვე განიხილა შემთხვევები, სადაც ხელშეკრულებები შესაძლებელია — შემდეგ კი თავად შემოიჭრება თავისი საკონტრაქტო გადაწყვეტით ამ შეუძლებელ, არასახელშეკრულებო სცენარში.

მისი ჩივილის ყველაზე ფუნდამენტურად ცინიკური ასპექტი მაინც აკადემიურ ლიტერატურას ეხება. ის ფაქტობრივად მოითხოვს, რომ საკუთარ ნაშრომზე არ გაკეთდეს დეტალური მითითებები, რასაც იმით გვამცნობს, რომ აკადემიურ პუბლიკაციებში პიგუს განხილვას „ფრაგმენტულად“ და „ზეპირი ტრადიციით“ შენარჩუნებულად წარმოაჩენს. ეს ის მომენტია, როდესაც ის თავისივე მომავლის წინასწარმეტყველებას წყვეტს და იწყებს მის აქტიურ კარნახს: ის აკრიტიკებს უხარისხო აკადემიურ ნაშრომებს, რომლებმაც პიგუ გაამარტივა, მაგრამ ამავდროულად აკეთებს ცივ, კარგად გააზრებულ გათვლას, რომ მისი საკუთარი ნაშრომიც აუცილებლად დაიყვანება გამარტივებულ, ადვილად ასათვისებელ „ქოუზის თეორემამდე“, რადგან იცოდა, რომ მისი ნაშრომი სამუდამოდ იცოცხლებდა იმავე „ზეპირ ტრადიციაში“, რომელსაც თავად დასცინოდა.

ის, ერთგვარად, საკუთარი ანალიზის გამარტივებაზე გასცემს თანხმობას. მან პრევენციული პროტესტი საკუთარი მსჯელობის სამომავლო, ზედმეტად ფორმულირებული გადმოცემის წინააღმდეგ პირდაპირ პიგუზე თავდაპირველ შეტევაში ჩააშენა. მან საკუთარი სტატია იმის ცოდნით შექმნა, რომ ის დაიყვანებოდა ერთ, ხშირად არასწორად გაგებულ წინადადებამდე, და ამ რედუქციული პროცესის მიმართ უკმაყოფილება უშუალოდ ტექსტში ჩადო.

ეს არ იყო უბრალო აკადემიური დებატი; ეს იყო ღრმად ირონიული, თვითმინიშნებითი ინსტრუქციის სახელმძღვანელო იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა არასწორად წაიკითხოთ და ამავე დროს სწორად გავაკრიტიკოთ რ. ჰ. ქოუზის ეს მონუმენტური ნაშრომი.