სასამართლო დარბაზი

დღიურის ჩანაწერი: 2024 წლის 7 ნოემბერი

ყოველთვის მიზიდავდა შთამბეჭდავი ქურთუკები — ისეთი მოცულობითი, მაღალმთიანი სამოსი, რომელსაც ალპინისტები ევერესტის დასალაშქრად იცვამენ. უხეში, სქელი, მძიმე მასალა, რომელიც ზამთრის სიცივეში ციხესიმაგრესავით გიცავს და უსაფრთხოებისა და სიძლიერის განცდას განიჭებს. სწორედ ასეთი ვიყიდე 2016 წელს, წითელი North Face-ის პარკა, აქ, ურბანა-შემპეინში, LLM-ის სტუდენტი რომ ვიყავი. ის ჩემს მუდმივ თანამგზავრად და წარსული დროის რელიკვიად იქცა, რომელიც JSD-ის სწავლისთვისაც თან წამოვიღე. წლების განმავლობაში დედაჩემი მის მოშორებას მთხოვდა, მრავალწლიანი ხმარებისგან დაგროვილ დაღს უსვამდა ხაზს, მაგრამ მე ვერაფრით დამაჯერა, რომ მას შევლეოდი. ჩვევად მქონდა, მხოლოდ მოკლემკლავიანი მაისურის ამარა ჩამეცვა და ისიც, ერთგული მსახურივით, ილინოისის სუსხიან ზამთარში, როცა ქუჩები ყინულისგან ქვავდებოდა, სითბოს სრულყოფილ წონასწორობას მინარჩუნებდა.

სწორედ ამ პარკას ჩაცმა გადავწყვიტე შემპეინის საოლქო სასამართლოში ვიზიტისთვის. მოსამართლე ბლოკმენის „ოჯახის სამართლის პრაქტიკის“ კურსი სასამართლოში მინიმუმ ორ ვიზიტს გვავალდებულებდა. უნდა დავსწრებოდით საოჯახო სამართლის პროცესებს — ერთ სადავო და ერთ უდავო საქმეს — და, სასურველია, ჩანაწერებიც გაგვეკეთებინა. სასამართლოს ელფოსტით დავუკავშირდი, რომ მომავალი პროცესების განრიგი გამომეთხოვა. მოსამართლეები სულ ქალები იყვნენ და მოსამართლე ბლოკმენს მანამდე იურიდიული მასტერკლასისთვის ჩვენს კურსზე მათი ვიზიტიც კი მოეწყო.

იმ დილით გვიან გავიღვიძე, უმოძრაობის ისეთ ინერციაში ჩაძირული, რომელიც ყოველგვარ პროდუქტიულ ქმედებას ეწინააღმდეგებოდა. თუმცა, დანიშნული პროცესისთვის ზუსტად დროზე ვემზადებოდი. ჩავიცვი ჩემი ნაცრისფერი კოსტიუმი, წითელი ჰალსტუხი და ბოლოს — პარკა. სათანადოდ ვიყავი აბჯარასხმული. გარეთ გასვლისას შემპეინის ნიავი სახეში სკალპელივით მეცა. ეს ერთ-ერთი იმ მჭრელი, გამაოგნებელი შეგრძნებათაგანია, როცა გაყინული ჰაერი თითქოს სისხლს გიყინავს. გაჩერებაზე გავედი და „ყვითელ“ ავტობუსს დაველოდე. რა თქმა უნდა, მალევე გამოჩნდა და მეც სასამართლოსკენ გავეშურე.

დაახლოებით ოცი-ოცდახუთი წუთი ვიმგზავრეთ, სანამ ავტობუსის მძღოლმა ჩემი გაჩერება არ გამოაცხადა და მითხრა, რომ სასამართლო პირდაპირ ქუჩის გადაღმა იყო. რაღაც ამომიტივტივდა მეხსიერებაში: პროფესორ პიგუს შემპეინში ჩამოსვლისას აქ ახლოს სუში ბარში ვყავდი წაყვანილი. ვახშმის შემდეგ დაუყოვნებლივ გამამგზავრა ქალაქის სწრაფად შემოვლით ტურზე, რომლის ერთ-ერთი ნაწილიც სასამართლოს ადგილმდებარეობის დადგენა იყო. იმ მგზავრობიდან ბევრი არაფერი დამმახსოვრებია, რადგან დამსხვრეული მინების წარმოდგენით ვიყავი დაკავებული, რამეთუ მან სუშის პარალელურად იაპონური საკეთი იჯერა გული. ავტობუსიდან ჩამოვედი, მძღოლს მადლობა გადავუხადე და სასამართლოს შენობისკენ ქუჩის გადაკვეთა დავიწყე. შენობის წინ იდგა მონუმენტი, რომელზეც რაღაც შთამაგონებელი, კეთილშობილური წარწერა იყო ამოტვიფრული სასამართლოსა და ამერიკულ საზოგადოებრივ ქსოვილში მის საპატიო ადგილზე. სასამართლოში შევედი და დაცვამ მაშინვე შემამოწმა — ნაცნობი რიტუალი, თითქმის ისეთივე, როგორიც საქართველოში გვაქვს.

მარჯვნივ, კიბეებისკენ გავუხვიე და მეორე სართულზე ავედი. პროცესი ჯერ არ იყო დაწყებული, ამიტომ დერეფანში სკამზე ჩამოვჯექი და ლოდინი დავიწყე. მალე ორი ახალგაზრდა გოგონა გამოჩნდა, რომელთაგან ერთ-ერთი მაშინვე ვიცანი „საოჯახო სამართლის პრაქტიკის“ კურსიდან. ის აშკარად ჩინური წარმოშობის ამერიკელი იყო, რომელსაც ჯერ კიდევ შემორჩენოდა მსუბუქი აქცენტი. მეორე, როგორც ჩანდა, უშუალოდ ამერიკელი იყო. მივესალმეთ ერთმანეთს. მკითხეს, ვიცოდი თუ არა, სად იყო პროცესი დანიშნული. ვუპასუხე, რომ მეც ველოდებოდი და ჩვეული, ჩურჩულით საუბარი გავაბით. ავუხსენი, რომ JSD-ის სტუდენტი ვიყავი და „საოჯახო სამართლის პრაქტიკის“ საგანზე მოხვედრა წმინდა წყლის იღბალი იყო: ჩემი თეზისის ხელმძღვანელის მაღალი სამენტორო უნარების გამოვლინება.

ერთ-ერთმა გოგონამ, იმან, რომელიც კურსიდან არ მეცნო, პარკა შემიქო. „ამერიკაში იყიდე თუ სადმე სხვაგან?“ — მკითხა მან. სასიამოვნო ახალგაზრდა ქალბატონი იყო, თუმცა არაფრით გამორჩეული.

როგორც ჩანს, ჩვენი პროცესი დაწყებამდე შეფერხდა. ამასობაში, მომდევნო დარბაზში სხვა მოსამართლეს მიმდინარე პროცესი ჰქონდა. ჩვენც მას დავესწარით, ოღონდ მხოლოდ იმის სანახავად, თუ როგორ გადაიდო. ჩვეული სასამართლო ენტროპია ამოქმედდა: ან ერთი მხარე არ გამოცხადდა, ან რაღაც სხვა პროცედურული ხარვეზი წარმოიშვა. შევამჩნიე ადვოკატი, რომელიც ჩვენს კლასში ნამყოფი იყო, ერთ-ერთ მხარეს წარმოადგენდა. მან ვერ გვიცნო. ეს იყო იმ მებრძოლი ფემინისტური მიმდინარეობის ადვოკატი, რომელმაც კლასში განაცხადა, რომ მთავრობაში მოხუცი, თეთრკანიანი კაცები არ უნდა ავირჩიოთო. გამახსენდა, მოსამართლე ბლოკმენმა როგორ ჩაიწერა რაღაც მშრალად, თითქოს სრულყოფილი პანტომიმით ამოშალა ის მომავალი სტუმრების სიიდან. ეს ხანმოკლე სხდომა დასრულდა და ჩვენც თავდაპირველ დანიშნულების ადგილს დავუბრუნდით.

დარბაზში შევედით. ორივე გოგონა გრძელ სკამზე ერთად იჯდა, მაგრამ კიდეში, თითქოს საკუთარ ტერიტორიას ნიშნავდნენ. ამან უხერხული არჩევანის წინაშე დამტოვა: ან მათ გვერდით უნდა შევმძვრალიყავი, ან მათ კამპანიაში ჯდომის ფუფუნებაზე უარი უნდა მეთქვა. განმარტოება ვარჩიე და მეორე მხარეს დავჯექი, რომ ხელი არ შემეშალა.

პროცესი დაიწყო. ეს იყო კლასიკური, სავალალო „ბაგირის გადაქაჩვა“: ახალგაზრდა ცოლ-ქმარი, რომლებიც ბავშვის მეურვეობასა და რელოკაციაზე დავობდნენ. ცოლს, როგორც ჩანდა, ხელახლა გათხოვება და ბავშვის სხვა შტატში წაყვანა სურდა. ქმარი ამტკიცებდა, რომ ბავშვი მასთან და მის დიდ, ადგილობრივ ოჯახთან იყო ძლიერად მიჯაჭვული და, შესაბამისად, უნდა დარჩენილიყო. ეს, როგორც ჩანს, მეორე პროცესი იყო და ცოლს ბრალად ედებოდა ქმრისთვის ბავშვის ნახვის უფლების ფაქტობრივი შეზღუდვა, რისთვისაც გამუდმებით რაღაც საბაბებს თხზავდა. ის საკუთარ თავს თავად წარმოადგენდა, pro se, მაშინ როცა ქმარს გამოცდილი ადვოკატი ჰყავდა დაქირავებული.

რამაც გამაოცა, მოსამართლის თითქმის რელიგიური მოთმინება იყო. ქალი უიმედოდ არაორგანიზებული იყო. მტკიცებულებები წესრიგში არ ჰქონდა და უამრავ პროცედურულ შეცდომას უშვებდა, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ქმრის, როგორც მოწმის, დაკითხვის მოუხერხებელ მცდელობებს მიმართავდა. ერთ მომენტში მან ჩვენი სკამისკენ გამოიხედა და წამიერი, იმედიანი ღიმილი შემოგვთავაზა, თითქოს მოკავშირეებს ეძებდა, ალბათ იფიქრა, რომ იურისტები ვიყავით და რჩევის მიცემა შეგვეძლო. ემპათიის უსარგებლო განცდა დამეუფლა, მაგრამ არაფერი ვიცოდი მისი ცხოვრების ან ამ კონკრეტული სამართლებრივი პრობლემის შესახებ.

პროცესი გაიწელა და მოწყენილობაში გადაიზარდა. ჩემი ორი კლასელი ფრთხილად გაიპარა. ტელეფონს მივუბრუნდი. მოსამართლის ხმამ დარბაზი გაკვეთა. ტელეფონები არ შეიძლებაო, — თქვა მან კატეგორიულად. — თუ ტელეფონით „თამაში“ მინდოდა, გარეთ უნდა გავსულიყავი. თუ შიგნით ვრჩებოდი, ჩემი ყოფნა ყურადღებას მოითხოვდა.

მწარე, შეუმჩნეველმა ღიმილმა გამიელვა ტუჩებზე. მან არ იცოდა, რომ საყვედურს აძლევდა კაცს, რომელმაც ბოლო ათი წლის განმავლობაში ოთხასი ასეთი ბრძოლა გადაიტანა. ეს, ჩემი პირადი აღრიცხვით, მინიმუმ 401-ე პროცესი იყო.

სათანადო ბოდიში მოვიხადე. ცოტა ხანს დავიცადე და წამოვედი.

გარეთ რომ გამოვედი, გაჩერებამდე მივედი და სახლისკენ მიმავალ „ყვითელ“ ავტობუსს გავყევი. უკან მგზავრობამ გამძვინვარებული შიმშილი გამიღვიძა. შევედი სასადილოში, სადაც, ძირითადად, ქალაქის მოხუცები დადიოდნენ და კატალოგიდან ჩემი საყვარელი კერძი შევუკვეთე: ერბოკვერცხი, სოსისები, კარტოფილი და კოკა-კოლა. დამატებით ბლინები. ამან ძალები აღმიდგინა. შემდეგ წავეპაპიროსე და სახლში წავედი, რომ თვალებით დამსახურებულ მივიწყებას მივცემოდი.