ყველაფერი თავის წრეზე ბრუნდება

დღიურის ჩანაწერი: 2024 წლის 9 ოქტომბერი

დღევანდელი დღე, მოკლედ, ცალკე მოვლენა იყო. უცნაური, მცირე პერფორმანსი, რომელიც მაფიქრებინებს, რომ სამყაროს გაცილებით მშრალი იუმორის გრძნობა აქვს, ვიდრე აქამდე მეგონა.

ჩემი უიქენდი, ხომ ხვდებით, თავბრუდამხვევ „მღელვარებაში“ გავატარე – სახელმძღვანელოსა და მასწავლებლებისათვის განკუთვნილ გამოცემას ვეჭიდავებოდი. მართლაც რომ, გამაოგნებლად საინტერესო რამ იყო. ისეთი საკითხავი, საკუთარი ჭერის კონსტრუქციულ სიმყარეს რომ ბოლომდე გამოგაკვლევინებს – არსებით სამართლებრივ ნორმად შენიღბული პროცედურული ძილისპირული. პროგრესს მთქნარებითა და სუფთა ჰაერის ერთი ყლუპისთვის აივანზე „ხანმოკლე გასეირნებებით“ ვზომავდი. მიუხედავად ჩემი ზეადამიანური მცდელობისა, მიკრო-კომაში არ ჩავვარდნილიყავი, მაინც ვიგრძენი, რომ რაღაც რიგზე ვერ იყო.

გვერდებს რომ ძლივს-ძლივობით მივყვებოდი, აშკარა შთაბეჭდილება დამრჩა, რომ წიგნი ცხვირწინ დამაბზრიალებდა, იცით, ტაქსის მძღოლი უცხოელ ტურისტს მრიცხველის ასამუშავებლად ერთსა და იმავე კვარტალს სამჯერ რომ შემოატარებს. წინადადებებს ნაცნობი ჟღერადობა ჰქონდა. არა იმიტომ, რომ მასალა იმდენად ღრმააზროვანი იყო, ხელმეორედ წაკითხვად რომ ღირდა – ეს, ხომ იცით, ერთჯერადი მოხმარების ლიტერატურაა – არამედ იმიტომ, რომ ჩემში ყრუ, ქვეცნობიერი მრისხანება მწიფდებოდა. ერთ ადგილს ვტკეპნიდი. ეს უკვე წავიკითხე! რატომ მიმეორებ?

ჰოდა, წარმოუდგენელი რამ ჩავიდინე. სრული ამბოხის ჟამს, წიგნი მართლა გადავფურცლე უკან. და აი, ისიც. მე სახელმძღვანელოს კი არა, სახელმძღვანელოს ინსტრუქციას ვკითხულობდი. ლექტორის გზამკვლევი იყო, სავსე მინიშნებებით ეგრეთ წოდებული „სოკრატული მეთოდის“ თაობაზე — გენიალური ხერხი იმისთვის, რომ ამ საშინელი განსაცდელის დროს სტუდენტებმა, ტექნიკურად მაინც, გონი არ დაკარგონ.

ეს გზამკვლევები, სინამდვილეში, საინჟინრო ხელოვნების ნიმუშია. მიზანი მაქსიმალური ინფორმაციის მინიმალურ სივრცეში ჩატენვაა, რაც ქაღალდზე შესანიშნავად ჟღერს. სტუდენტის იდეალური გამოცდილება, არა? შედიხარ, იღებ მონაცემებს და გამოდიხარ. თუმცა, ერთი ფუნქცია აკლია – გადმოცემის მანერა. როცა პროფესორი სცენარს მიჰყვება, ის ადამიანობას კარგავს. იქცევა ერთგვარ ხორცშესხმულ ტექსტის გამხმოვანებელ აპლიკაციად, თანაც არცთუ საუკეთესოდ. მეტყველება მონოტონურია, რიტმი – არეული და მთელი ეს სანახაობა უბრალოდ სტენოგრაფიული სავარჯიშოა. ჩვენ კი ვისხედით და გამწარებულები ვიწერდით, არა იმიტომ, რომ რამე გვესწავლა, არამედ იმიტომ, რომ მონაცემთა ნაკადი დაგვეჭირა რათა მოგვიანებით იგი თავიდან გაგვეაზრებინა. ყურადღება ნანოწამითაც რომ მოგედუნებინა, დაკარგული იყავი. აზრი, რომელიც ლექტორმა ორი წამის წინ გამოთქვა, უკვე მივიწყებული ცივილიზაციის არტეფაქტია. გულწრფელად რომ ვთქვა, ხელოვნური ინტელექტისგანაც კი მეტ პათოსს მიიღებდი. ის, ალბათ, ამ საქმეს უფრო ეფექტურად და გაცილებით ნაკლები დანახარჯით შეასრულებდა.

და აქედან გადავდივართ დღევანდელ მთავარ მოვლენაზე აუდიტორიაში. პროფესორი პიგუ, უკეთესი ტერმინის უქონლობის გამო, ჭედავდა. წამოდგებოდა, ხელს დაგვიქნევდა, მარჯვენა კარით გავიდოდა და წამებში მარცხენა კარიდან ბრუნდებოდა. ვიფიქრე, სტანდარტული „მოდი, ინტერაქტივი შევქმნათ“ თეატრია-მეთქი. ყველას გვინახავს. მაგრამ მან ეს კიდევ გაიმეორა. და კიდევ ერთხელ გაიმეორა. იგივე ხელის დაქნევა, იგივე გასვლა, იგივე შემოსვლა, შესრულებული გუგულიანი საათის შემზარავი, ქირურგიული სიზუსტით.

მესამე თუ მეოთხე წრის შემდეგ, როგორც იქნა, სკამს დაუბრუნდა. ისე გამოიყურებოდა, თითქოს ახლახან სათავსოს კარადაში მარათონი გაირბინა. ოდნავ ქოშინებდა, თმამ არქიტექტურული ქაოსის ახალ მწვერვალს მიაღწია, სქელი სათვალე ცალყბად მოგდებოდა და პერანგზე, პირდაპირ გულთან, პატარა, სველი ლაქა გაჩენილიყო.

და სწორედ მაშინ იყო, რომ თავში ხმამაღალი, ირონიული წკარუნით დამარტყა: სახელმძღვანელო! ჩემს შაბათ-კვირის მეგობარს ბეჭდური წუნი ჰქონდა. რამდენიმე გვერდი ორჯერ ან სამჯერ იყო დუბლირებული.

ცხოვრება, როგორც აღმოჩნდა, უნიჭო ინსტრუქციებს ბაძავს.